การดำเนินการของกระทรวงการต่างประเทศเกี่ยวกับสถานการณ์ชายแดนไทย - กัมพูชา
และประเด็นที่เกี่ยวข้อง
สืบเนื่องจากการละเมิดถ้อยแถลงผลการพบหารือระหว่างนายกรัฐมนตรีไทยและนายกรัฐมนตรีกัมพูชา ณ กรุงกัวลาลัมเปอร์ (Joint Declaration) โดยฝ่ายกัมพูชา ถึงสองเหตุการณ์ล่าสุดที่บริเวณชายแดนไทย - กัมพูชา กล่าวคือ กรณีทหารไทยเหยียบทุ่นระเบิดที่ห้วยตามาเรีย จังหวัดศรีสะเกษ เมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน 2568 และเหตุการณ์ปะทะที่บ้านหนองหญ้าแก้ว จังหวัดสระแก้ว เมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน 2568 นั้น
กระทรวงการต่างประเทศได้ดำเนินการเกี่ยวกับการละเมิด Joint Declaration ของกัมพูชาดังกล่าว ดังนี้
- รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ได้ประท้วงไปยังรองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศกัมพูชาโดยตรง และกระทรวงการต่างประเทศได้มีหนังสือประท้วงอย่างเป็นทางการไปยังกัมพูชาในทั้ง 2 กรณี
- นายกรัฐมนตรีมีหนังสือถึงประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา และนายกรัฐมนตรีมาเลเซีย ซึ่งเป็นสักขีพยานการลงนาม Joint Declaration เพื่อชี้แจงว่า ไทยยึดมั่นในเส้นทางแห่งสันติภาพ โดยเคารพและปฏิบัติตาม Joint Declaration มาโดยตลอด แต่การที่กัมพูชาละเมิด Joint Declaration ก่อน ทำให้ไทยต้องสงวนสิทธิดำเนินการตามความจำเป็น เพื่อปกป้องอธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดน นอกจากนี้ นายกรัฐมนตรี ยังได้สนทนาทางโทรศัพท์กับผู้นำทั้งสองในหลายโอกาส เพื่อขอให้แยกประเด็นทวิภาคีระหว่างไทยกับกัมพูชา ออกจากประเด็นการค้าที่เป็นผลประโยชน์ระหว่างไทยกับสหรัฐฯ และแนวทางฟื้นฟูกระบวนการสันติภาพโดยคำนึงถึงข้อเสนอของฝ่ายไทย ซึ่งผู้นำทั้งสองประเทศแสดงความเข้าใจในจุดยืนของไทย ทั้งนี้ กระทรวงการต่างประเทศได้สำเนาหนังสือถึงนายกรัฐมนตรีมาเลเซียให้ประเทศสมาชิกอาเซียนทราบด้วย
- เอกอัครราชทูตผู้แทนถาวรไทยประจำสหประชาชาติ ณ นครเจนีวา ได้มีหนังสือประท้วงต่อกัมพูชาไปยังญี่ปุ่น ในฐานะประธานการประชุมรัฐภาคีอนุสัญญาห้ามทุ่นระเบิดสังหารบุคคล (อนุสัญญาออตตาวา) โดยขอให้เวียนรัฐภาคีทราบ
- เอกอัครราชทูตผู้แทนถาวรไทยประจำสหประชาชาติ ณ นครนิวยอร์ก มีหนังสือถึงเลขาธิการสหประชาชาติ แจ้งเรื่องการวางทุ่นระเบิดใหม่ของกัมพูชา รวมถึงการยั่วยุโดยฝ่ายกัมพูชาที่บ้านหนองหญ้าแก้ว
- เอกอัครราชทูตผู้แทนถาวรไทยประจำสหประชาชาติ ณ นครนิวยอร์ก มีหนังสือประท้วงต่อกัมพูชาไปยังเซียร์ราลีโอน ในฐานะประธานคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ (United Nations Security Council: UNSC) เกี่ยวกับทั้งสองเหตุการณ์ ที่กัมพูชาละเมิดอธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดนของไทย กฎบัตรสหประชาชาติ พันธกรณีภายใต้อนุสัญญาออตตาวา และ Joint Declaration พร้อมทั้งขอให้เวียนหนังสือดังกล่าวให้รัฐสมาชิก UNSC ทราบด้วย
- ในส่วนการดำเนินการในประเทศนอกจากการแจ้งข้อมูลต่าง ๆ เป็นหนังสือไปยังสถานเอกอัครราชทูตต่างประเทศและองค์การระหว่างประเทศประจำประเทศไทยแล้ว กระทรวงการต่างประเทศได้จัดการบรรยายสรุปเกี่ยวกับสถานการณ์ให้แก่คณะทูตฯ แล้ว 6 ครั้ง และบรรยายสรุปให้สื่อมวลชนไทยและต่างประเทศ อีกทั้งยังได้บูรณาการร่วมกับหน่วยงานความมั่นคงเพื่อรวบรวมข้อมูล ท่าที และชี้แจงข้อเท็จจริง โดยได้จัดส่งแนวทางเพื่อให้สถานเอกอัครราชทูตและสถานกงสุลใหญ่ไทยทั่วโลกชี้แจงต่อประเทศเจ้าบ้าน สถานเอกอัครราชทูตประเทศต่าง ๆ องค์กร และสื่อมวลชนที่สนใจอีกด้วย
- ในระยะต่อไป ไทยจะดำเนินการทูตเชิงรุก เพื่อใช้ทุกช่องทางเดินหน้าชี้แจงให้ประชาคมโลกทราบข้อเท็จจริงและท่าทีของไทย โดยเฉพาะในประเด็นที่ไทยให้ความสำคัญ โดยมีโอกาสสำคัญ ๆ ที่จะเกิดขึ้น เช่น การประชุมเวที Indo-Pacific Ministerial Forum ครั้งที่ 4 กับสหภาพยุโรป ในวันที่ 21 พฤศจิกายน 2568 ที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศมีกำหนดเข้าร่วม การจัดเวทีเสวนาของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศกับผู้สื่อข่าวต่างประเทศ ที่สมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศแห่งประเทศไทย (Foreign Correspondents’ Club of Thailand: FCCT) การประชุมรัฐภาคีอนุสัญญาออตตาวา ครั้งที่ 22 ระหว่างวันที่ 1 - 5 ธันวาคม 2568 ที่นครเจนีวา รวมถึงการเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมระหว่างประเทศว่าด้วยการต่อต้านอาชญากรรมหลอกลวงทางอินเทอร์เน็ต (online scams) ระดับรัฐมนตรี ที่ประเทศไทยในเดือนธันวาคม 2568